ปากกาลดน้ำหนัก Mounjaro: เข้าใจ GLP-1 และ GIP ให้ชัด
Mounjaro เป็นชื่อการค้าของตัวยา tirzepatide ซึ่งเป็นยาฉีดสัปดาห์ละครั้ง จัดอยู่ในกลุ่ม Dual Incretin Receptor Agonist—กระตุ้นตัวรับฮอร์โมนอินครีทินพร้อมกัน 2 ชนิด คือ GLP-1 และ GIP เพื่อช่วยควบคุมความอยากอาหาร ระดับน้ำตาลในเลือด และลดน้ำหนัก เมื่อใช้ร่วมกับการปรับพฤติกรรม (อาหาร+การออกกำลังกาย) ผลลัพธ์ด้านการลดน้ำหนักโดยรวม “มากกว่ายา GLP-1 เดี่ยว” ตามข้อมูลจากการทดลองแบบสุ่มหลายงาน เช่น SURMOUNT-1 และงานเปรียบเทียบกับยา GLP-1 รุ่นใหม่อื่น ๆ ในกลุ่มเดียวกัน
GLP-1 และ GIP คืออะไร? ทำไมจึงช่วยลดน้ำหนัก
GLP-1 (Glucagon-Like Peptide-1): ฮอร์โมนจากลำไส้ที่หลั่งหลังมื้ออาหาร ช่วยกระตุ้นอินซูลิน (เมื่อระดับน้ำตาลสูง), ลดกลูคากอน, ชะลอการเคลื่อนไหวของกระเพาะ ทำให้อิ่มนาน และส่งสัญญาณลดความอยากอาหาร ไปยังสมอง
GIP (Glucose-Dependent Insulinotropic Polypeptide): ฮอร์โมนอินครีทินอีกชนิดที่กระตุ้น อินซูลินแบบขึ้นกับระดับน้ำตาล และมีบทบาทในเมตาบอลิซึมของไขมัน รวมถึงสัญญาณ ความอิ่มในสมอง
ทำงานร่วมกันอย่างไร?
เมื่อกระตุ้น GLP-1 + GIP พร้อมกัน (อย่างที่ tirzepatide ทำ) จะเกิด “ฤทธิ์เสริมกัน” ทั้งด้านการกดความอยากอาหาร ควบคุมระดับน้ำตาลกลูโคส และปรับสมดุลการใช้พลังงาน จึงเห็นการลดน้ำหนักโดยเฉลี่ยสูงกว่าการใช้ GLP-1 เดี่ยวในงานวิจัยหลายฉบับ
น้ำหนักที่ลดลง ยิ่งมาก ยิ่งเกิดประโยชน์ต่อสุขภาพหลายระบบ ดังนี้
- ลด 5–10% ของน้ำหนักตัว: โดยทั่วไปสัมพันธ์กับการ ลดความดันโลหิต, ลดไขมันในเลือด, และลดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด
ลด >10%: ให้ผลควบคุมระดับน้ำตาลดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ และเพิ่มโอกาส ทุเลา/กลับสู่ภาวะปกติก่อนเบาหวานตามข้อมูลเชิงแนวทางเวชปฏิบัติ
ลด ≥15–20%: หลักฐานบ่งชี้การปรับดีขึ้นของหลายภาวะเมตาบอลิซึม รวมถึง ลดความรุนแรงของภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น (OSA) ในผู้ใหญ่ที่มีโรคอ้วน
ประสิทธิภาพของ tirzepatide ในงานวิจัยลดน้ำหนัก
การทดลอง SURMOUNT-1 (NEJM, 2022) รายงานการลดน้ำหนักเฉลี่ยประมาณ 16–22% (ขึ้นกับขนาดยา) เมื่อให้สัปดาห์ละครั้งร่วมกับการปรับพฤติกรรม งานประเมินระยะยาวยังชี้ว่าควบคุมน้ำหนักต่อเนื่องได้ดีในผู้ที่ตอบสนอง
ใช้ยาอย่างไร: หลักการไตเตรตขนาดและข้อควรระวังสำคัญ
>>เริ่ม 2.5 มก. สัปดาห์ละครั้ง (ช่วงเริ่มรักษา) → 4 สัปดาห์ถัดไปเพิ่มเป็น 5 มก. และถ้ายังต้องการผลด้านกลูโคส/น้ำหนัก เพิ่มครั้งละ 2.5 มก. ทุก ≥4 สัปดาห์ จนถึงสูงสุด 15 มก./สัปดาห์ ฉีดใต้ผิวหนังที่หน้าท้อง/ต้นขา/ท่อนแขนด้านบน และ หมุนเปลี่ยนตำแหน่งฉีด ทุกครั้ง
ข้อควรระวัง/ข้อห้ามสำคัญ (ตามฉลาก)
- ห้ามใช้ หากมีประวัติส่วนตัว/ครอบครัวเป็นมะเร็งต่อมไทรอยด์ชนิด MTC หรือ MEN2, และผู้ที่ แพ้ยารุนแรง ต่อ tirzepatide
ระวังในผู้มีประวัติตับอ่อนอักเสบ, โรคถุงน้ำดี, โรคทางเดินอาหารรุนแรง, หรือ โรคจอตาเบาหวาน (กรณีเบาหวาน); เฝ้าระวังภาวะน้ำตาลต่ำ เมื่อใช้ร่วมกับ อินซูลิน/ซัลโฟนิลยูเรีย
อาการไม่พึงประสงค์พบบ่อย: คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย/ท้องผูก ซึ่งมักดีขึ้นเมื่อ ไตเตรตขนาดช้า ๆ และปรับพฤติกรรมการรับประทาน
เคล็ดลับใช้อย่างปลอดภัยและเห็นผล
- คุมอาหารแบบมีโครงสร้าง (รับประทานโปรตีนให้เพียงพอ ไฟเบอร์สูง ลดน้ำตาล/อาหารแปรรูป)
ออกกำลังกายสม่ำเสมอ โดยเฉพาะ เวทเทรนนิ่ง เพื่อรักษา “มวลกล้ามเนื้อ” ระหว่างที่น้ำหนักลด
เพิ่มขนาดยาช้า–สม่ำเสมอ ลดภาวะคลื่นไส้ และติดตามอาการข้างเคียงใกล้ชิด
ปรึกษาแพทย์กรณีที่ใช้ปากกาลดน้ำหนักร่วมกับยาบางชนิด (เช่น อินซูลิน/ซัลโฟนิลยูเรีย) เพื่อลดความเสี่ยงน้ำตาลต่ำ
ตั้งเป้าลดน้ำหนักเป็นช่วง ๆ เช่น 5–10% ก่อน แล้วค่อย ๆ เดินหน้าสู่ ≥15% ตามความเหมาะสมของร่างกายและคำแนะนำแพทย์
เพื่อลดน้ำหนักได้มากในกรอบที่ปลอดภัย และได้ประโยชน์กับสุขภาพ