Mounjaro (Tirzepatide) เป็นตัวยาที่ออกฤทธิ์ 2 ช่องทาง (dual GIP/GLP‑1 receptor agonist) ใช้ฉีดสัปดาห์ละครั้ง โดยแสดงประสิทธิภาพด้านการลดน้ำหนักและควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดอย่างเด่นชัด ทั้งในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 และผู้ที่เป็นโรคอ้วนโดยไม่ได้เป็นเบาหวาน
ลดความดันโลหิต (SBP/DBP)
โดยลดความดัน systolic และ diasolic ได้อย่างมีนัยสำคัญ จึงมีประโยชน์ในผู้ที่มีความดันโลหิตสูงไขมันในเลือด (Lipid Profile)
พบการลด triglycerides และ LDL‑C พร้อมกับ HDL‑C เพิ่มขึ้นอย่างสม่ำเสมอทั้งในผู้ที่มีเบาหวานชนิดที่ 2 และไม่เป็น T2D ผลการปรับตัวของไขมันสัมพันธ์กับระดับการลดน้ำหนัก ผู้ที่ลดน้ำหนัก ≥ 10% จะเห็นการเปลี่ยนแปลงชัดเจนขึ้นความเสถียรของน้ำตาล (HbA1c & HOMA‑IR)
HbA1c ลดลงประมาณ 0.65 % point เมื่อผู้ป่วยลดน้ำหนัก ≥ 35 %ค่า HOMA‑IR ลดลงถึง ~ –59% ในกลุ่มลดน้ำหนักมากค่าอัตราความเสี่ยงโรคหัวใจ (ASCVD risk)
หลัง 72 สัปดาห์ ใช้เครื่องมือประเมินความเสี่ยง 10 ปี พบว่ากลุ่ม tirzepatide มีการลดความเสี่ยง ASCVD ดีกว่ากลุ่ม placebo อย่างมีนัย (–16.4% ถึง –23.5% vs +12.7%)ไตและอาการบวมน้ำในเลือด (Albuminuria)
ผู้ป่วย T2D เทียบกับเบาหวานโดยมี GFR ปกติ พบโปรตีนในปัสสาวะ (albuminuria) ลดลงโดยไม่มีผลเสียต่อตัวชี้วัด eGFRอัตราการเกิดโรคเบาหวาน (ในกลุ่ม prediabetes)
ในการทดลอง SURMOUNT‑1 ที่ติดตาม 3 ปี พบว่า tirzepatide ลดอุบัติการณ์การเกิดเบาหวานใหม่ได้สูงถึง 94% เมื่อเทียบกับ placebo
ประสิทธิภาพตามระดับน้ำหนักที่ลดลง
การวิเคราะห์แบบ post hoc ของ SURMOUNT‑1 สรุปว่า
ปัจจัยส่วนใหญ่ เช่น HbA1c, HOMA‑IR, ความดันโลหิต พัฒนาดีขึ้นตามกราฟเชิงเส้นเมื่อการลดน้ำหนักเพิ่มมากขึ้น
แต่การปรับไขมัน (triglycerides, LDL‑C, HDL‑C) จะชัดเจนเฉพาะเมื่อการลดน้ำหนัก > 10%
ข้อจำกัดของงานศึกษา
ผลกระทบไตและหัวใจจำเป็นต้องศึกษาเพิ่มเติมด้วยงานวิจัยระยะยาว
ระบบ/อวัยวะที่ได้ประโยชน์จาก Tirzepatide โดยมีหลักฐานสนับสนุน
ระบบประสาทส่วนกลาง
ช่วยลดความอยากอาหารผ่านกลไก GLP-1/GIP
ระบบหัวใจและหลอดเลือด
- ลดความดันโลหิต (SBP/DBP)
ลดไขมันในเลือด (LDL-C, TG)
เพิ่ม HDL-C
ลด ASCVD Risk
ระบบเมตาบอลิก
ลด HbA1c อย่างมีนัย (ถึง ~1.6–2.0%)
ลดภาวะดื้อต่ออินซูลิน (HOMA-IR)
ชะลอการเบาหวาน
ระบบทางเดินอาหาร
ชะลอให้กระเพาะว่างได้นานขึ้น (gastric emptying) ในช่วงต้น
ลดความหิวและปริมาณอาหารที่บริโภค GLP-1/GIP action
ระบบน้ำหนักตัว
ลดน้ำหนักได้เฉลี่ย 15–22.5%
สัดส่วนไขมันลดมากกว่ามวลกล้าม
ลด BMI อย่างต่อเนื่อง
ระบบตับ (Hepatic)
ลดไขมันพอกตับ (NAFLD/NASH)
ลด ALT/AST
เพิ่ม insulin sensitivity
ระบบไต (Renal)
ลดอัตรา albuminuria
ชะลอการเสื่อมของ eGFR (ต้องรอผลระยะยาว)
ลดความเสี่ยง CKD ระยะต้น
ระบบทางเดินหายใจ
อาจช่วยลดภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอ้วน (OSA)
ระบบกระดูกและข้อ
ไม่มีผลลบต่อมวลกระดูกในระยะสั้น แม้ลดน้ำหนักมาก
อยู่ระหว่างศึกษาผลกระทบในระยะยาว ยังไม่มีสัญญาณลบ
ระบบจิตเวช
การลดน้ำหนักและปรับสมดุลเมตาบอลิก อาจช่วยเรื่อง self-esteem และภาวะซึมเศร้า
ระบบภูมิคุ้มกัน
อาจลดภาวะการอักเสบเรื้อรังจากไขมันสะสม (low-grade inflammation) ซึ่งยังต้องศึกษาเพิ่ม
สรุป
Tirzepatide ช่วยลดน้ำหนักและช่วยในการลดความดัน, ไขมัน, HbA1c, IR, albuminuria) ได้ดีกว่ากลุ่มควบคุม โดยเฉพาะผู้ที่ลดน้ำหนักได้มาก
การลด ASCVD risk prediction อย่างมีนัยใน SURMOUNT‑1 ส่งสัญญาณเชิงบวก
งานวิจัยระยะยาวกำลังดำเนินอยู่ (SURPASS-CVOT, SURMOUNT-MMO, TREASURE-CKD) เพื่อยืนยันผลระยะยาวต่อ CV/renal outcomes
โดยรวมแล้ว evidence ปัจจุบันชี้ว่า tirzepatide มีศักยภาพเป็นยาที่เสริมสร้างสุขภาพหัวใจและระบบเมตาบอลิก ในผู้ที่เป็นโรคอ้วนหรือเบาหวานชนิดที่ 2 อย่างมีนัยสำคัญ