หมอมักได้รับคำถามจากคนไข้บ่อยๆว่า “หมอค่ะ มีเวชสำอางแบรนด์ไหนที่ใช้แล้วไม่แพ้แน่นอนบ้างคะ? อยากได้ตัวที่ใช้แล้วปลอดภัยกับผิวจริง
เป็นคำถามที่ดีมากค่ะ ซึ่งที่จริงแล้ว ไม่มีเวชสำอางแบรนด์ไหนที่สามารถการันตีได้ 100% ว่าทุกคนใช้แล้วจะไม่แพ้เลยค่ะ เพราะปฏิกิริยาของผิวแต่ละคนไม่เหมือนกัน และมีหลายปัจจัยที่ส่งผลต่อการแพ้ เช่น ความไวของผิว, ส่วนผสมในผลิตภัณฑ์, สภาพแวดล้อม, และพฤติกรรมการดูแลผิว
แม้ว่าเวชสำอางที่มีแบรนด์จะผ่านการทดสอบด้านความปลอดภัย และหลายแบรนด์มักเคลมว่า “เหมาะกับผิวแพ้ง่าย” (Sensitive skin-friendly) หรือ “ผ่านการทดสอบทางผิวหนัง” (Dermatologically tested) แต่คำว่า “ผิวแพ้ง่าย” ของแต่ละคนไม่เหมือนกันนะคะ
- ผิวของแต่ละคนมีความไวต่อสารต่างกัน
แม้สารบางตัวจะถือว่าปลอดภัยและมีประโยชน์สำหรับผิวทั่วไป แต่สำหรับบางคนอาจทำให้เกิดการระคายเคืองได้ ตัวอย่างเช่น
✔ Niacinamide (ที่ช่วยลดรอยแดง) คนส่วนใหญ่ใช้ได้ดี แต่บางคนอาจรู้สึกแสบ คัน หรือมีรอยแดงชั่วคราว
✔ Hyaluronic Acid (ที่ช่วยให้ความชุ่มชื้น) มักปลอดภัย แต่บางสูตรอาจทำให้บางคนมีอาการผื่นแดงได้
✔ Essential Oils หรือสารสกัดจากพืช แม้ว่าจะเป็นสารจากธรรมชาติ แต่บางคนอาจแพ้สารบางตัวที่อยู่ในพืชเหล่านี้ เช่น น้ำมันหอมระเหยจากลาเวนเดอร์ หรือทีทรีออยล์
✔Parabens แม้ว่าจะอยู่ในปริมาณที่ปลอดภัยตามมาตรฐานสากล แต่บางคนที่มีผิวบอบบางมากอาจเกิดการระคายเคืองได้
✔ Fragrance หรือ น้ำหอม เป็นหนึ่งในสารที่พบได้บ่อยในเครื่องสำอาง ซึ่งอาจก่อให้เกิดอาการแพ้หรือระคายเคืองในบางคน - สูตรของเวชสำอางแต่ละแบรนด์แตกต่างกัน
แม้ว่าจะเป็นผลิตภัณฑ์ที่อยู่ในหมวดหมู่เดียวกัน เช่น “ครีมให้ความชุ่มชื้น” หรือ “เซรั่มลดเลือนริ้วรอย” แต่แบรนด์ต่าง ๆ ใช้ส่วนผสมและสูตรที่แตกต่างกัน ซึ่งอาจส่งผลต่อผิวของแต่ละคนแตกต่างกันไปตัวอย่างเช่น
ครีมให้ความชุ่มชื้นของแบรนด์ A อาจมีสารสกัดจากธรรมชาติที่บางคนแพ้ ในขณะที่ครีมของแบรนด์ B อาจใช้สารสังเคราะห์ที่อ่อนโยนกว่าผลิตภัณฑ์กันแดดของบางแบรนด์ อาจมีสารกันแดดเคมีที่ทำให้ผิวระคายเคือง ในขณะที่บางแบรนด์ใช้ สารกันแดดแบบกายภาพ (Physical sunscreen) ที่อ่อนโยนกว่า
ดังนั้น การเลือกใช้เวชสำอาง ไม่ควรเลือกจากชื่อแบรนด์เพียงอย่างเดียว แต่ควรดูที่สูตรและส่วนผสมของผลิตภัณฑ์ด้วยค่ะ
- สภาพผิวของแต่ละคนเปลี่ยนแปลงได้ตลอดเวลา
แม้ว่าคนไข้จะเคยใช้ผลิตภัณฑ์ใดแล้วไม่แพ้ แต่สภาพผิวอาจเปลี่ยนไปตามอายุ, ฮอร์โมน, สภาพอากาศ, หรือการใช้ยา ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการแพ้ได้ในภายหลัง
ตัวอย่าง
คนที่เคยใช้ ครีมตัวเดิมมาหลายปีแล้วไม่แพ้ อาจเริ่มแพ้เมื่ออายุมากขึ้น เนื่องจากเกราะป้องกันผิว (Skin barrier) อ่อนแอลง
คนที่ย้ายไปอยู่ใน อากาศที่แห้งหรือหนาวเย็นกว่าเดิม อาจพบว่า ผลิตภัณฑ์เดิมที่ใช้แล้วดี อาจไม่ให้ผลลัพธ์ที่เหมือนเดิม หรือทำให้ผิวระคายเคืองได้
เราจะมีวิธีเลือกเวชสำอางอย่างไร ให้ปลอดภัยกับผิวมากที่สุด?
- อ่านฉลากและส่วนผสมให้ละเอียด เพื่อเลือกผลิตภัณฑ์ที่เหมาะกับสภาพผิวของตัวเอง และหลีกเลี่ยงส่วนผสมที่เคยแพ้
- มองหาคำว่า “Hypoallergenic” และ “Fragrance-free” เพื่อลดความเสี่ยงในการแพ้
- ทำ Patch Test ก่อนใช้ โดย
ทาผลิตภัณฑ์ที่ท้องแขนหรือหลังใบหู และสังเกตอาการภายใน 24-48 ชั่วโมง - เลือกเวชสำอางที่ผ่านการทดสอบทางผิวหนัง (Dermatologically tested) แม้ไม่สามารถรับประกันได้ว่าไม่มีใครจะแพ้เลย แต่ช่วยลดความเสี่ยงได้
- หลีกเลี่ยงการเลือกผลิตภัณฑ์ตามโฆษณาหรือรีวิวเพียงอย่างเดียว เพราะผลิตภัณฑ์ที่เหมาะกับคนหนึ่ง อาจไม่เหมาะกับอีกคน
- หากมีประวัติแพ้ง่าย ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ผลิตภัณฑ์ใหม่ โดยเฉพาะหากมีอาการแพ้ซ้ำ ๆ หรือมีโรคผิวหนังร่วมด้วย เช่น ผิวอักเสบ, โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง (Atopic dermatitis), หรือสิวเรื้อรัง
สรุป
เวชสำอางที่มีแบรนด์ มักมีมาตรฐานความปลอดภัยสูง ไม่ได้หมายความว่า ทุกคนจะใช้ได้โดยไม่มีอาการแพ้ การเลือกเวชสำอาง ควรดูที่ส่วนผสมและสภาพผิวของตัวเอง มากกว่าการเลือกตามแบรนด์ อย่าเชื่อคำโฆษณาว่าผลิตภัณฑ์ใดเหมาะกับทุกคน 100%
คำแนะนำจากหมอ
“เวชสำอางที่ดี ไม่ใช่แค่มีแบรนด์ หรือราคาแพง แต่ต้องเหมาะกับผิวของคุณนะคะ”